Αλεξία Σοφία Παπαζαφειροπούλου
Μεταδιδακτορική ερευνήτρια ΕΜΠ

«Αθήνα και αυτοκίνηση κατά την περίοδο 1950 – 1980.
Η κρίση ως αντιφατικός εκσυγχρονισμός»

Κατά την περίοδο 1950 – 1980 το αστικό περιβάλλον της Αθήνας αναδιαμορφώνεται σημαντικά μέσα από μία διαδικασία, που στο δημόσιο λόγο της εποχής αποτυπώνεται τόσο ως κρίση, όσο και ως εκσυγχρονισμός.
Η διαδικασία αυτή αφορά στην εισαγωγή της αυτοκίνησης. Μέσω της αναδιάταξης κι εντατικοποίησης των ροών κινητικότητας ανακατατάσσονται η χωροταξία της πόλης, οι κοινωνικές σχέσεις, και τα καταναλωτικά και πολιτισμικά πρότυπα. Κυρίως όμως ανασημασιοδοτείται η εμπειρία του αστικού χώρου και χρόνου από τους κοινωνικούς δρώντες.
Οι αλλαγές αυτές σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με μία σειρά προβλημάτων που ακουλουθούν την εισαγωγή της αυτοκίνησης, όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, κι η περιβαλλοντική υποβάθμιση και ηχορρύπανση. Με δεδομένο όμως ότι το αυτοκίνητο θεωρείται ως συνώνυμο της προόδου, οι αλλαγές αυτές αντιμετωπίζονται στο δημόσιο λόγο με μία αμφίθυμη στάση.
Αν και περιγράφονται ως μία απειλή για τον αστικό και κοινωνικό ιστό της πόλης, ταυτόχρονα θεωρείται ότι η πόλη οφείλει να αναδιοργανωθεί χωροταξικά και κοινωνικά, ώστε να προσαρμοστεί στη νέα εποχή μετακινήσεων.
Ονομαστοί πολεοδόμοι και αρχιτέκτονες της εποχής, όπως ο Δοξιάδης, ο Προβελέγγιος, ο Αραβαντινός και ο Ζενέτος καλούνται να προσφέρουν λύσεις και να αναδιαπραγματευτούν όχι μόνο την πολεοδομική οργάνωση αλλά και την ίδια έννοια της πόλης.
Με βάση τα παραπάνω, η προτεινόμενη ανακοίνωση στοχεύει στην σκιαγράφηση της κρίσης η οποία λαμβάνει χώρα στην ελληνική μεταπολεμική πρωτεύουσα. Όπως υποστηρίζεται, η κρίση αυτή συνδέεται με μία σειρά από οικολογικού και κοινωνικού χαρακτήρα προβληματισμούς που απασχολούν πολλές πόλεις του δυτικού κόσμου, αλλά και με πολιτισμικές και κοινωνικές εξελίξεις που αφορούν στην αναδιαμόρφωση της Αθήνας ως μιας μεγαλούπολης. Ταυτόχρονα επανακαθορίζει τη θέση της στην ελληνική επικράτεια ως υδροκέφαλης πρωτεύουσας.