Θ. Νικολαϊδης

“H τραπεζική και δημοσιονομική κρίση στη Φλωρεντία τη δεκαετία του 1340 και oι αναγνώσεις της από τους ιστορικούς”

Τη δεκαετία του 1340 δύο μεγάλοι φλωρεντινοί τραπεζικοί οίκοι, εξ αιτίας της υπερέκθεσής τους στο βασιλικό χρέος της Αγγλίας, μπήκαν σε περίοδο κρίσης που συμπαρέσυρε άλλες φλωρεντινές τράπεζες, το εμπόριο και την μεταποιητική δραστηριότητα στη πόλη εν τέλει δε και τα δημόσια οικονομικά.
Η πόλη προσπάθησε ν’αντιμετωπίσει τη γενικευμένη κρίση αναθέτοντας τη διακυβέρνηση στον Βάλτερ της Μπριέν. Ο Βάλτερ δεν μακροημέρευσε και μετά από μια βραχύβια κυβέρνηση της ελίτ, την ευθύνη της διακυβέρνησης ανέλαβε η κυβέρνηση που είναι γνωστή ως terzo popolo.
Οι άνθρωποι του terzo popolo την πρώτη χρονιά της διακυβέρνησης πήραν ριζοσπαστικά μέτρα για το ζήτημα του δημοσίου χρέους, τα οποία όμως απέσυραν λίγο μετά αντικαθιστώντας τα με άλλα, που απεδείχθησαν περισσότερο αποτελεσματικά. Τα μέτρα αυτά έδειχναν ότι το terzo popolo, έστω και με καθυστέρηση, συνειδητοποίησε πως το τίμημα για την επίλυση του προβλήματος του δημοσίου χρέους δεν μπορούσε να είναι η καταστροφή του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένης με αυτό οικονομιίας της πόλης.

Στην ανακοίνωση που προτίθεμαι να κάνω θα ήθελα, αφού παρουσιάσω την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική του Βάλτερ της Μπριέν και του terzo popolo, να δείξω πως παρουσιάστηκε το πρόβλημα και οι προταθείσες λύσεις τόσο από τους χρονικογράφους της εποχής, και κυρίως τον Giovanni Villani, όσο και από τους δύο κορυφαίους ιστορικούς της Φλωρεντίας του 16ου αιώνα τον Μακιαβέλλι και τον Guicciardini.
Ενδιαφέρουσες αναδιατυπώσεις που μπορεί ν’ανιχνεύσει κανείς στα παραπάνω κείμενα, όπως λ.χ., ο μύθος του “τύραννου” Βάλτερ, προδίδουν ιδεολογικούς προσανατολισμούς και πολεμικές θέσεις που χωρίς την προσεκτική τοποθέτηση των κειμένων στο ακριβές ιστορικό πλαίσιο, κινδυνεύουν να διαλάθουν της προσοχής μας.